Dwie nowe wystawy malarskie proponuje od 9 września Centrum Sztuki Współczesnej Kronika przy bytomskim Rynku. To „Jeśli siebie nie poznasz” Pawła Sobczaka (kurator: Paweł Wątroba) oraz „Niewidy” Julii Świtaj (kuratorka: Katarzyna Kalina).
Wernisaż odbędzie się 9 września w godz. 19.00-21.00, a wystawy będzie można oglądać do 20 października 2023.
Młodzieniec zafascynowany swoim odbiciem
Jeśli siebie nie pozna - tylko wtedy, zgodnie z przepowiednią wróżbity Terezjasza, mityczny Narcyz będzie cieszył się długim życiem. Zobaczenie siebie miało przynieść mu niechybną śmierć. Odrzucając miłość nimfy Echo, piękny młodzieniec zgrzeszył jednak obojętnością. Za karę został zawiedziony przez bogów nad źródło, gdzie po raz pierwszy ujrzał swoje odbicie i umarł z tęsknoty za nieosiągalnym ideałem. To właśnie ten mit jest punktem wyjścia wystawy Pawła Sobczaka „Jeśli siebie nie poznasz” w CSW Kronika.
- Grecki archetyp młodzieńca zafascynowanego swoim odbiciem we współczesnych dyskursach psychoanalitycznym i filozoficznym odczytywany jest w sposób uproszczony, jako emanacja wyłącznie postaw destruktywnych. Istotą nowego odczytania narcyzmu nie jest przesadny samozachwyt, artysta poddaje tę opowieść pozytywnej reinterpretacji. Tytuł wystawy to parafraza przepowiedni Terezjasza o odwróconym, afirmatywnym znaczeniu – niebezpieczeństwo czeka na osoby, które unikają samopoznania. W tej nowej, pozytywnej odsłonie postać Narcyza jest drogowskazem terapeutycznej introspekcji - mówi Paweł Wątroba, kurator wystawy.
W nowej interpretacji medytacyjne wpatrywanie się w lustro wody nie oznacza tylko zapatrzenia w siebie, nie jest gestem alienującym wobec świata ani w żadnym razie ustalającym hierarchię istnień. W źródle odbija się bowiem nie tylko ludzkie oblicze, ale cały otaczający je, pełen życia i bogaty ekosystem - fauna i flora, wiatr i słońce. Patrzący jest wyłącznie jednym z elementów tej skomplikowanej sieci powiązań.
Artystka w krainie monstrów
Ślepe ścieżki antropocentryzmu porzuca również Julia Świtaj, która w CSW Kronika pokazuje swoją wystawę „Niewidy”. Schodząc z nich wkracza w krainę monstrów.
Figura potwora odgrywa bardzo ważną rolę w budowaniu struktur ludzkich społeczności. Pozwalając w klarowany sposób oddzielić ludzkie i zwierzęce, wyznacza granice dopuszczalnych w grupie zachowań i łagodzi ludzki lęk przed własną płynną naturą. Jak pisze Anna Wieczorkiewicz w „Monstruarium”: „Monstrum stawało się kozłem ofiarnym, na którego zrzucano grzechy całej społeczności” i które wyrzucało się poza nawias wspólnoty.
Julia Świtaj w swojej twórczości zajmuje się kwestiami społecznego poczucia lęku przed innością, odstępstwem od kulturowej normy. Na jej obrazach wszystkie postaci ludzkie, zwierzęce i zmyślone współistnieją w tym samym kontinuum, rozumianym jako ciągły zbiór nieskończonej liczby elementów przechodzących płynnie jeden w drugi.
- Jej Niewidy w świecie ludzi były kozłami ofiarnymi, osamotnionymi potworami. Płeć była dla nich więzieniem. Religia narzucała poczucie wyższości człowieka nad resztą stworzenia. Ostatecznie jednak wyzwoliły się z ludzkich ograniczeń i żyją w alternatywnej czasoprzestrzeni, gdzie rozpływają się binarne podziały. Niewidy nie muszą się określać i performować narzuconych im ról. Obserwujemy utopijny taniec wolności - mówi Katarzyna Kalina, kuratorka wystawy.
Wernisaż obu wystaw w CSW Kronika w Bytomiu (Rynek 26) odbędzie się 9 września o godz. 19.00. O godz. 20.00 dj set Obszańska&Dziedzic. Wystawy potrwają do 10 października.
