Turystyka przemysłowa jest jednym ze znaków rozpoznawczych naszego regionu. Działający tu Szlak Zabytków Techniki jest już znany na cały kraj i jeszcze przed pandemią przyciągał prawie 1,5 miliona zwiedzających w ciągu roku. Wśród obiektów znajdujących się na szlaku są m.in. kopalnie i huty, lecz brakuje na nim miejsc, które spajają te dwie gałęzie przemysłu. Tę lukę ma szansę wypełnić Muzeum Koksownictwa, które chce utworzyć firma Koksownia Bytom.
Koks bowiem wytwarza się z węgla kamiennego. Charakteryzuje się on wyższą wartością opałową od innych rodzajów paliw, dlatego jest niezbędny dla funkcjonowania hutnictwa, gdzie wykorzystuje się go np. do wytopu żelaza. Powstanie placówki, gdzie turyści mogliby się zapoznać z tajnikami produkcji koksu pomogłoby im łatwiej zrozumieć zależności pomiędzy górnictwem a hutnictwem, które miały tak znaczący wpływ na historię Górnego Śląska.
Na zlecenie Koksowni Bytom Ogólnopolska Grupa Badawcza przeprowadziła badania na próbie 350 losowo wybranych dorosłych mieszkańców województwa śląskiego. Wykazały one, że co piąty badany nie wie czym jest koks, a zaledwie co trzeci potrafi wymienić nazwę konkretnej koksowni. Z kolei wśród młodszych respondentów wiedza na temat branży jest jeszcze mniejszy. To pokazuje, że planowane muzeum w zakresie edukacji będzie miało spore pole do popisu.
Muzeum Koksownictwa ma powstać w nieprzypadkowym miejscu, bo na Bobrku. To szczególna dzielnica, ponieważ obok siebie istniały trzy wielkie zakłady: kopalnia, huta i elektrownia. Wszystkie funkcjonowały w symbiozie zapewniając sobie wzajemnie surowce i energię konieczne do pracy. Na przestrzeni dziejów ten ekosystem uległ zmianie, ale wciąż działa, gdyż np. tamtejsza koksownia dostarcza gaz koksowniczy fabryce Pertalana znajdującej się po drugiej stronie ulicy, która wykorzystuje go przy produkcji wełny mineralnej skalnej.
Na siedzibę muzeum wyznaczono siłownię dawnej Huty Bobrek. To jedyne zachowane historyczne zabudowania tego zakładu. Obie hale wybudowano w 1900 i 1907 r. w stylu neoromańskim. Warty podkreślenia jest fakt, iż to pierwszy budynek przemysłowy w regionie, który postanowiono chronić poprzez wpis do rejestru zabytków. Objęto go ochroną konserwatorską już w 1984 roku - dla porównania słynną kopalnię Guido wpisano do rejestru dopiero 3 lata później.
Jednak do adaptacji zabytkowej siłowni jeszcze długa droga, ponieważ obie hale są dziś wciąż użytkowane. Z tego względu Muzeum Koksownictwa będzie rozwijane na razie w przestrzeni wirtualnej, a w międzyczasie trwają prace projektowe, które mają dać odpowiedź, jak zagospodarować te zabudowania. Docelowo opróćz samego muzeum w historycznych budynkach mają się znaleźć powierzchnie biurowe, centrum obsługi inwestorów, centrum aktywizacji lokalnej społeczności oraz inkubator przedsiębiorczości.
Siłownia ma być sercem powstającej Strefy Rozwoju Inwestycji i Aktywizacji Zawodowej. Obejmie ona tereny po dawnej hucie, na których mają powstać nowe zakłady przemysłowe. Inwestorów ma tu przyciągnąć tania energia elektryczna i ciepłownicza produkowana przez koksownię, dzięki wyposażeniu jej w system wysokosprawnej kogeneracji, co ma nastąpić w ciągu najbliższych kilku lat.
