Szpital buduje parking. Dyrekcja chce rozebrać zabytkową kostnicę

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 4 w Bytomiu może pochwalić się wspaniałą architekturą. Chociaż jego zabudowania zostały poważnie zaniedbane, to wciąż da się w nich dostrzec dawną urodę. Zaprojektował je Carl Brugger, miejski radca budowlany, którego dziełem jest m.in. gmach IV Liceum Ogólnokształcącego, czy Szkoła Podstawowa nr 5 i willa Georga Brüninga stojące przy alei Legionów.

Kompleks powstał w latach 1910-1912 jako Krüppelheim zum hl.Geist (Dom dla Kalek pod wezwaniem. Św. Ducha). Zajmowano się w nim leczeniem i rehabilitacją osób niepełnosprawnych, by przywrócić ich do funkcjonowania w społeczeństwie. Zespół tworzył gmach centralny, budynek operacyjny, kuchenny, rzemieślniczy oraz dom sióstr zakonnych. Wszystkie obiekty zostały utrzymane w spójnej stylistyce. Na elewacjach zastosowano cegły klinkierowe i glazurowane, które są charakterystyczne dla architektury Bruggera. Budynek główny zdobiły m.in. dwie wieże przykryte kopułami, zegar słoneczny, okazały witraż szpitalnej kaplicy i płaskorzeźbę z tarczą herbową.

Na terenie Górnego Śląska trudno znaleźć drugi szpital zaprojektowany z tak dobrą architekturą. Niestety w toku późniejszych inwestycji bytomska lecznica została oszpecona różnymi przebudowami. Po bokach i na tyłach gmachu centralnego powstały bezstylowe, PRL-owskie bloki szpitalne, pasaż łączący jego skrzydła z budynkiem wejściowym również został "zmodernizowany", a kopulaste wieże rozebrano.

Szpitalna kostnica ma zostać wyburzona

Wkrótce zabytkowa zabudowa WSS nr 4 zaprojektowana przez Carla Bruggera ma doznać kolejnego uszczerbku. Szpital ogłosił przetarg na budowę 10 miejsc postojowych z kostki betonowej w miejscu istniejącego parkingu gruntowego od strony kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i remont drogi wewnętrznej. Zadanie ma być realizowane w ramach Wojewódzkiego Budżetu Obywatelskiego. Jak dowiadujemy się z dokumentacji przetargowej, na potrzeby przebudowy drogi wewnętrznej w zupełnie innym rejonie kompleksu planowana jest rozbiórka zabytkowej kostnicy, która jednak jest nieużytkowana od 1986 roku.

- Rozbiórka jest związana z planowaną inwestycją, jaką jest budowa miejsc postojowych, zyska również bezpieczeństwo, bo będzie będzie udrożniany przejazd (od strony ul. Woźniaka i Placu Rodła) służbom ratunkowym na wypadek konieczności podjęcia akcji ratunkowych (np. pożar). W strefie wyburzonej kostnicy powstanie droga pożarowa - wyjaśniła Iwona Wronka, rzeczniczka prasowa WSS nr 4.

Zgodnie z projektem istniejąca droga wewnętrzna ma zostać poszerzona do 4 metrów. Teren po rozbiórce budynku ma zostać utwardzony płytami ażurowymi, zaś w rejonie istniejących garaży planowana jest wymiana nawierzchni.

Kostnica wraz z całym szpitalem figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków. Jak podaje Iwona Wronka, zgoda Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nie była potrzebna. Innego zdania jest magistrat, który wskazuje, że w stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego powinien wydać organ administracji architektoniczno-budowlanej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Rzeczniczka szpitala poinformowała nas, iż w marcu zgłoszono zamiar rozbiórki do Wydziału Architektury Urzędu Miejskiego i w odpowiedzi nie stwierdzono podstaw do wniesienia sprzeciwu na zgłoszenie rozbiórki.

- 7 czerwca 2022 roku Wojewódzki Szpital Specjalistyczny zwrócił się z pismem o opinię do Miejskiego Konserwatora Zabytków w sprawie planowanej rozbiórki budynku kostnicy należącego do zespołu szpitala przy Alei Legionów 10. Ponieważ budynek kostnicy, podobnie jak budynek główny został zaprojektowany z dbałością o detale przez Karla Buggera, tworzy z resztą zabudowy jedną architektonicznie spójną całość. Dlatego też ze strony konserwatorskiej rozbiórka obiektu nie jest zalecana - informuje Małgorzata Węgiel-Wnuk, rzeczniczka prasowa Urzędu Miejskiego w Bytomiu. - Kostnica figuruje w gminnej ewidencji zabytków oraz znajduje się w wykazie obiektów zabytkowych objętych ochroną jako obiekt grupy II zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego śródmieścia Bytomia - precyzuje.

Do momentu opublikowania tego tekstu Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków nie ustosunkował się do sprawy. Dziś odbyło się otwarcie ofert w przetargu. Do postepowania przystąpiło aż 12 firm. Najniższa cena wynosi 1 043 200 zł, zaś najwyższa 1 710 000 zł brutto. Na budowę parkingu ze środków Wojewódzkiego Budżetu Obywatelskiego ma zostać przeznaczonych 982 tys. zł. Decyzja w sprawie wyboru wykonawcy jeszcze nie zapadła.