Zbudowana w II połowie XIX wieku bytomska bożnica była jedną z piękniejszych na Górnym Śląsku. Podczas ważnych uroczystości uczęszczali do niej nie tylko żydzi, ale i wyznawcy innych religii oraz zapraszani goście. Było to świadectwo tolerancji i akceptacji charakterystycznej dla Bytomia wielokulturowości.
W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku niemieccy naziści podpalili synagogę na placu Grunwaldzkim, zwanym wówczas Friedrich Wilhelm Ring, zmuszając wyznawców judaizmu do przyglądania się płonącej świątyni. Taki los podzieliły również bożnice w Zabrzu, Gliwicach, Pyskowicach czy Opolu.
Buchający ogień, ulice zasypane szkłem z wybitych witryn sklepowych i zniszczone towary to jeden z najtragiczniejszych obrazów pogromu żydów w czasie tzw. nocy kryształowej. Wielu z nich straciło życie, a 145 trafiło do obozu w Buchenwaldzie.
Od 2007 roku na placu Grunwaldzkim znajduje się pamiątkowa tablica. Bytomianie każdego roku składają w tym miejscu kwiaty i zapalają znicze.
Dzisiaj 75. rocznica kryształowej nocy, podczas której niemieccy naziści niszczyli wszelkie ślady kultury żydowskiej. Dziś m.in. władze Bytomia, przedstawiciele wyznania mojżeszowego i członkinie Ligi Kobiet Nieobojętnych uczcili pamięć ofiar tej tragedii, składając kwiaty pod tablicą na placu Grunwaldzkim, gdzie stała niegdyś synagoga.
