Gęsta sieć kolei wąskotorowej spinała niegdyś najważniejsze zakłady przemysłowe Górnego Śląska i upadła razem z nimi. Warsztaty naprawcze Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, otwarte pod koniec XIX wieku, były kluczowym obiektem tego typu w regionie. Cały kompleks napędzała maszyna parowa. Na jego terenie znajdowała się m.in. kuźnia, odlewnia, tokarnia oraz hala mieszcząca jednocześnie 25 wagonów wąskotorówki.
Kolej wąskotorowa przede wszystkim przewozowi towarów. Były jednak miejsca, gdzie obsługiwała pasażerów. To m.in. słynny Balkan Ekspress, którym podróżowali pracownicy zakładów przemysłowych koncernu Georg von Giesches Erben, a także mieszkańcy Giszowca, Nikiszowca oraz Janowa. W latach 70. XX wieku pociągi turystyczne obsługiwały trasę z Bytomia nad Zalew Nakło-Chechło w Miasteczku Śląskim.
Powolny rozkład kolei wąskotorowej trwał wiele lat, aż ostatecznie jej eksploatację w 2001 roku zakończyły Polskie Koleje Państwowe. Zamknięto także warsztaty, które do dziś stoją częściowo opuszczone w Rozbarku. Niestety są w fatalnym stanie. Dachy przeciekają, wiele okien jest powybijanych. Wewnątrz panuje wilgoć, a farba łuszczy się na ścianach.
Był inwestor zainteresowany warsztatami naprawczymi
Przed wybuchem pandemii COVID-19 Urząd Miejski w Bytomiu prowadził zaawansowane rozmowy z inwestorem, który był zainteresowany obiektem.
- Byliśmy już na etapie przygotowania umowy przedwstępnej - zdradza Małgorzata Węgiel-Wnuk, rzeczniczka UM w Bytomiu. - Niestety wybuch pandemii pokrzyżował plany inwestora. Całą sytuację utrudnia niepewność w zakresie pozyskania środków finansowych przez Polskę z Unii Europejskiej na rewitalizację takich obiektów - wyjaśnia.
Co jakiś czas pojawiają się ludzie chętni, aby zainwestować w dawne warsztaty naprawcze Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, jednak problem stanowią dla nich zazwyczaj bardzo wysokie koszty związane z naprawą i utrzymaniem. Jedną z hal remontuje bytomski artysta Michał Rejner, który chce urządzić tam własną pracownię. Jak przyznaje, w jego przypadku konieczny remont dachu podwaja koszty.
- Obecnie poza Michałem Rejnerem w warsztatach kolei wąskotorowej mieści się siedziba Stowarzyszenia Miłośników Motoryzacji NOYNA. Warto dodać, że wydzierżawieniem budynku dawnej strażnicy pod działalność artystyczną jest zainteresowany podmiot zewnętrzny, jednak do czasu finalizacji tego procesu, nie udzielamy informacji w tej sprawie - mówi Małgorzata Węgiel-Wnuk.
Samorząd na terenie warsztatów naprawczych Górnośląskich Kolei Wąskotorowych zapewnia m.in. ochronę, zabezpieczenie terenu przed osobami niepowołanymi, loty dronami, które kontrolują stan dachów czy utrzymanie dróg dojazdowych dla służb.
Wkrótce początek kolejnego sezonu wąskotorówki
Dzięki pasjonatom Górnośląskich Kolei Wąskotorowych wąskotorówka w Bytomia wciąż działa. Jeździ do Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach i dalej nad Zalew Nakło-Chechło w Miasteczku Śląskim. W niedzielę, 10 kwietnia, wystartuje kolejny sezon. Wiosną pociągi będą dojeżdżać tylko do Kopalni Srebra.
- Po przejażdżce zapraszamy do zwiedzania stacji Bytom Karb Wąskotorowy, izby tradycji oraz nastawni, po których oprowadzi was nasz przewodnik. Ponadto będziecie mogli przejechać się drezyną ręczną! - zachęca Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.
