Archiwum budowlane w Bytomiu
Akta przedwojennej Baupolizei w Bytomiu (tzw. policji budowlanej, która wówczas pełniła rolę organu nadzoru budowlanego) są unikatowe przynajmniej w skali naszego regionu. Stare archiwa skryte w podziemiach Urzędu Miejskiego zawierają dokumentację aż 4 tysięcy obiektów, z czego ok. 2,5 tys. mieszczących się na terenie centrum miasta. W opasłych, bardzo zakurzonych i pożółkłych teczkach znajdują się plany, rysunki i dokumenty, z których możemy dowiedzieć się jaka była historia poszczególnych budynków - m.in. do kogo należały, kto je zaprojektował, kto je wybudował, jakie funkcje pełniły, ale również, jak zmieniały się na przestrzeni lat w wyniku późniejszych modernizacji lub też jak pierwotnie miały wyglądać.
Te informacje są przydatne nie tylko dla historyków, lecz także dla aktualnych użytkowników tych nieruchomości, ponieważ np. wspólnoty mieszkaniowe, inwestorzy, czy architekci mogą znaleźć w tych teczkach m.in. układ instalacji wodnych i kanalizacyjnych, co może być potrzebne przy remontach. Problem w tym, że każde przeglądanie ponad stuletnich tomów negatywnie odbija się na ich stanie, powodując ubytki i rozdarcia. Rozwiązaniem tej kwestii jest właśnie digitalizacja, dzięki której akta mogą być udostępniane w postaci cyfrowej dowolnej liczbie osób. Co więcej, zdecydowana większość przedwojennej dokumentacji została sporządzona w języku niemieckim, często w wersji manualnej, a nie maszynopisu, dlatego nie dość, że dla wielu może być niezrozumiała, ale też nieczytelna.
Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury
Piotr Jakoweńko, Marek Wojcik i Jacek Maniecki ze stowarzyszenia Miasto Dla Mieszkańców w ramach projektu Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury od lat zajmują się digitalizacją bytomskiego archiwum budowlanego, a także opracowywaniem opisów w języku polskim, aby umożliwić wszystkim łatwiejsze zapoznanie się z ich zawartością. W latach 2012 - 2013 przygotowano dokumentację obejmującą 135 obiektów, natomiast w latach 2020 - 2022 za sprawą wsparcia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kultura Cyfrowa" oraz Miasta Bytom możliwe było zrealizowanie pełnej digitalizacji aż 200 wybranych teczek adresowych, na które składa się ok. 40 000 stron akt. Dokumenty zostały udostępnione w całości na stronach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, natomiast wybrane z nich zostały poddane językowemu, historycznemu i naukowemu opracowaniu oraz udostępnione w formie cyfrowego repozytorium pod adresem www.architekturabytomia.org. Ponadto w ramach projektu przeprowadzono cykl warsztatów i szkoleń dla nauczycieli i uczniów bytomskich szkół oraz urzędników, zorganizowano wycieczki historyczne dla mieszkańców, a także wydano broszury poświęcone historii miasta.
W realizacji Cyfrowej Biblioteki Bytomskiej Architektury uczestniczą również Katarzyna Opielka (koordynator projektu), stowarzyszenie Kopalnia Aktywności, architekci Grzegorz Pronobis i Sylwia Widzisz-Pronobis, 2 zespoły nauczycieli z Państwowych Szkół Budownictwa i Technikum nr 4 w składzie: Violetta Rosiak, Joanna Klimczak, Sylwia Czekaj i Marek Wójcicki wraz z ich uczniami.
Stowarzyszenie zaprasza mieszkańców
Zwieńczeniem aktualnego etapu realizacji projektu będzie konferencja poświęcona historii, dziedzictwu kulturowemu i przyszłości miasta, na którą stowarzyszenie MDM Bytom zaprasza wszystkich mieszkańców w najbliższy piątek, 16 grudnia na godzinę 17:00 do przepięknie odrestaurowanego gmachu Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 przy ul. Powstańców Warszawskich 12.
- Tematem konferencji jest prezentacja projektu Cyfrowej Biblioteki wraz z debatą/prezentacjami na temat metod rewitalizacji zabytków. Jak dobrze rewitalizować zabytki? Jaką przyjąć strategię – nowoczesność czy wierność epoce, w której dany zabytek powstał? Jaki pogodzić definicję „zabytku” jako „świadectwa epoki” z nowoczesnymi wymaganiami ich użytkowników? Na te pytania postarają się odpowiedzieć nasi prelegenci i zaproszeni goście. - informuje Jacek Maniecki, prezes stowarzyszenia MDM Bytom.
Konferencja ma charakter otwarty. Może w niej wziąć udział każdy zainteresowany.
Program konferencji
Prezentacje:
- Jacek Maniecki – Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury
- Grzegorz Bednarek (firma GBSoft) – Digitalizacja zasobów bytomskiego Archiwum Miejskiego
- Marek Wojcik – Modelowe przykłady rewitalizacji zabytków
Goście specjalni:
- Piotr Grochowski (firma Arche) – architekt, absolwent wydziału Architektury i Urbanistyki na Politechnice Warszawskiej. Odpowiedzialny za realizację obiektów komercyjnych, w szczególności przestrzeni rewitalizowanych.
- Jacek Panas – prokurent w Zakładzie Budynków Miejskich-TBS Sp. z o. o., odpowiedzialny za realizację 4 projektów rewitalizacyjnych w układach partnerskich, gdzie ZBM-TBS Sp. z o. o. pełni rolę lidera projektów.
- Tomasz Wagner – architekt, profesor Politechniki Śląskiej, specjalista w zakresie projektowania architektury obiektów użyteczności publicznych i rewitalizacji obiektów poprzemysłowych.
Moderator:
- Grzegorz Pronobis, architekt IARP i urbanista, animator kultury. Właściciel pracowni architektonicznej Pronobis Studio. Współorganizator 5-dniowego wydarzenia „Re.Bytom - Rewitalizacja z mieszkańcami”.
W programie m.in. premiera krótkiego filmu o historii bytomskiego rynku i poczęstunek przygotowany przez Zelter.
