Inicjatorzy postanowili zwrócić się do władz państwowych i wojewódzkich, aby skłonić je do podjęcia nadzwyczajnych działań. Inaczej - jak przekonują - Górny Śląsk bezpowrotnie może stracić jeden ze swoich najcenniejszych zabytków.
- Dotychczasowe działania społeczności lokalnej, władz lokalnych, Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, prokuratury wyczerpały możliwość oddziaływania na obecnego właściciela. Obecny stan prawny nie daje wielu innych, dalej idących, możliwości wymuszenia na właścicielu zadbania o ten wyjątkowy obiekt - czytamy w liście. - Wierzymy, że ta interwencja władz ministerialnych i wojewódzkich jest ostatnią możliwością zakończenia tego imposybilizmu, którego aura roztacza się nad tym wybitnym dziełem sztuki architektonicznej, inżynieryjnej i technologicznej. Zniszczenie tego wyjątkowego zabytku położy się cieniem na władzach wszystkich szczebli i nie wybaczą nam tego kolejne pokolenia. Wspólnie musimy uratować EC Szombierki - piszą autorzy listu.
Lista sygnatariuszy apelu jest długa na około trzysta nazwisk. Co istotne, zdecydowana większość z nich nie jest związana z Bytomiem, co świadczy o tym, że ich głos nie wynika z lokalnych sentymentów, lecz z obiektywnej oceny wartości zabytkowych i architektonicznych kompleksu Elektrociepłowni Szombierki. List podpisali przede wszystkim przedstawiciele środowisk twórczych (architekci, designerzy, artyści) i naukowych (wykładowcy polskich uniwersytetów, politechnik i akademii sztuk pięknych), ale również społecznicy, politycy, czy szefowie przeróżnych instytucji kultury. Ponadto list otwarty do wicepremiera, wojewody i marszałka poparły takie organizacje jak m.in. European Route of Industrial Heritage (ERIH), Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki w Warszawie oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP.
Na czym dokładnie miałaby polegać nadzwyczajna interwencja władz? Inicjatorzy apelu oczekują, że wykorzystane zostaną wszelkie możliwości prawne, by zmusić obecnego właściciela do zadbania o zabytek. Jeśli one nie przyniosą skutku, to ich zdaniem władze powinny zdecydować się na przejęcie obiektów, chociażby w drodze wywłaszczenia, co przewiduje Ustawa o ochronie zabytków, ale dotąd jeszcze nigdy nie wykorzystano tego przepisu. Natomiast przekonują, że wyzwanie utrzymania tak ogromnego kompleksu nie może spoczywać wyłącznie na samorządzie miejskim, tym bardziej, że EC Szombierki stanowi wielką wartość nie tylko dla Bytomia, ale dla całego regionu.
Pełna treść listu otwartego
LIST OTWARTY ŚRODOWISK SPOŁECZNYCH, NAUKOWYCH I ARTYSTYCZNYCH DO WICEPREZESA RADY MINISTRÓW MINISTRA KULTURY, DZIEDZICTWA NARODOWEGO I SPORTU ORAZ WŁADZ WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W SPRAWIE RATOWANIA EC SZOMBIERKI W BYTOMIU
Wiele strat można znieść w milczeniu... opisując... dokumentując... ubolewając nad niewykorzystanymi szansami dla rozwoju społecznego, ekonomiczno-gospodarczego, cywilizacyjnego. Nie sposób jednak milczeć gdy ginie jeden z największych, najwartościowszych zespołów zabytkowej architektury postindustrialnej, arcydzieło sztuki inżynierskiej i symbol regionu - DAWNA ELEKTROCIEPŁOWNIA SZOMBIERKI W BYTOMIU.
Wielokrotnie w ostatnich latach byliśmy świadkami utraty klejnotów dziedzictwa kultury przemysłowej Górnego Śląska. Umierały nie w ciszy, ale wśród huku murów zwalanych przez spychacze, często w obecności przedstawicieli służb konserwatorskich, którzy w akcie bezradnej rozpaczy machali papierami próbując zatrzymać maszyny burzące. Tak znikała Magna Industria, nasza duma, dziedzictwo, świadectwo wspaniałej historii regionu.
Proces ten, obserwowany od początku transformacji gospodarczo-ustrojowej odbywał się przy, często głośnych, protestach pasjonatów historii, kwitowanych stwierdzeniem, że wolny rynek i "mądrość" inwestorów rozwiążą problem zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa. Mamiono ludzi wizjami, że komercyjne blaszaki, symbole pseudonowoczesności, są lepsze niż adaptacja starych i "źle urodzonych" pozostałości dawnego przemysłu. Jedynie niektóre gminy i nieliczni właściciele prywatni, zasłużyli się ratowaniem poprzemysłowego dziedzictwa kulturowego a przez to aktywizacją ekonomiczną miejscowości. W ciągu życia jednego pokolenia zniknął postindustrialny krajobraz, monumenty przemysłu - NASZE ŚLĄSKIE WAWELE.
Elektrownia Górny Śląsk, późniejsza EC Szombierki, została uruchomiona w 1920 roku. Inwestorem była spółka Schaffgotsch, założona przez spadkobierczynię Karola Goduli Joannę Gryzik, a autorami projektu wybitni, działający głównie na Górnym Śląsku, architekci - Zillmannowie.
Twórcy ci zapisali się w historii regionu przede wszystkim jako autorzy osiedla Nikiszowiec, jednego z najważniejszych górnośląskich symboli, pomnika historii. Elektrownia w zamierzeniu inwestorów i projektantów była nie tylko zakładem przemysłowym, ale monumentalnym symbolem nowoczesności - katedrą industrializmu. Stąd reprezentacyjna bryła kojarząca się z świątynią czy warownią, wczesno modernistyczne wnętrza biurowe, śmiałe stalowo-modrzewiowe sklepienia hal oraz najnowocześniejszy w tamtych czasach park maszynowy, którego ukoronowaniem było ponad 20 kotłów oraz turbin prądotwórczych. Obiekt dostarczał energię elektryczną miastu Bytom, okolicznym miejscowościom oraz przemysłowi. Po 1939 roku zakład osiągnął moc 100MW, stając się jedną z największych elektrowni w Europie. Wraz z mistrzowsko zaprojektowanym otoczeniem krajobrazowym, tonąca w zieleni majestatyczna bryła z charakterystyczną wieżą zegarową i trzema stumetrowymi wieżami - kominami, stanowiły symbol ówczesnego powiatu Bytomskiego.
Wraz z wyłączaniem elektrociepłowni z działalności przemysłowej zakład przygotowywano do adaptacji na nowe funkcje. Aktywizowano go w sferze kulturalnej. Międzynarodowa Konferencja Tańca Współczesnego, Gala Mozartowska, Festiwal Teatromania i Festiwal Sztuki Wysokiej znalazły uznanie w postaci Arts & Business Award.
Oczekiwania związane z przejęciem obiektu w 2011 roku przez zagranicznego inwestora - fińską spółkę "Fortum" - okazały się płonne. Nastąpiło zamknięcie zakładu i zawieszenie działalności kulturalnej. W kolejnych latach coraz bardziej niszczejący gmach, za niewielką kwotę, sprzedano spółce REZONATOR S.A., która mimo obietnic i deklarowanych intencji nie tylko nie dokonała rewitalizacji kompleksu, ale dopuściła do jego skrajnej dewastacji technicznej, wywozu ruchomego dziedzictwa materialnego, a nawet rozbiórki i sprzedaży zabytkowego bruku z terenu zakładu.
Obiekt wpisano do rejestru zabytków w styczniu 2013 roku. Nie objęto skuteczną ochroną ani układu krajobrazowego, ani wyposażenia ruchomego, na które składały się zabytkowe maszyny i urządzenia. W efekcie dokonał się akt bezprecedensowej dewastacji, na który złożyło się opróżnienie obiektu z większości zabytkowego wyposażenia technicznego. W latach 2017-2019 z obiektu wymontowano wszystkie pozostałe maszyny, żeliwne podesty i schody nie wpisane do rejestru zabytków jako materialne dziedzictwo ruchome. Po Industriadzie 2019 obiekt skreślono ze Szlaku Zabytków Techniki, znalazł się za to na liście zagrożonych obiektów europejskiego dziedzictwa Europa Nostra w 2020 roku. Podobnie jak wielu innych dotacji, które obiekt mógł otrzymać, środków finansowych wskazanych przez Europę Nostrę również nie pozyskano. Obecnie stoimy u progu licytacji komorniczej, której spodziewamy się w najbliższych tygodniach, licytacji która potencjalnie może doprowadzić do rozdzielenia zespołu budynków (wyodrębnionych po obrysie) z otoczeniem i krajobrazem. Co z kolei może skutkować bezpośrednim zagrożeniem utraty integralności urbanistycznej oraz wartości kulturowej całego zabytkowego zespołu.
Na naszych oczach dokonuje się akt bezprecedensowego KULTUROBÓJSTWA. Najwspanialsza katedra śląskiego przemysłu, EC Szombierki w Bytomiu dogorywa, a rozbrzmiewające jeszcze dekadę temu dźwięki gali operowej czy koncertów zastąpił dźwięk pilarek oraz wywożonych na złom skrawków naszej historii. Mimo szeregu dyskusji, deklaracji i strategii postindustrialne dziedzictwo kulturowe jest nadal traktowane jako ciężar, choć w rzeczywistości jest szansą rozwojową, marką, potencjałem ekonomicznym miejscowości i regionów. Niejednokrotnie słyszeliśmy też z różnych stron, że przeszkodą w interwencji władz jest status własnościowy obiektów.
Czas powiedzieć jednoznacznie, że dziedzictwo kulturowe nie jest prywatną własnością, nie jest niczyją prywatną sprawą... jest powierzonym nam, Społeczeństwu, depozytem, jest powierzoną naszej opiece spuścizną i bogactwem, które stanowi o obecnym potencjale rozwojowym Polski, a także spadkiem, który przekażemy następnym pokoleniom.
Sprzedaż obiektu w prywatne ręce nie zwalnia z podejmowania wszelkich środków, łącznie z ostrymi działaniami prawno-administracyjnymi, w celu zachowania skarbów naszej Kultury od zagłady. Dawna Elektrociepłownia Szombierki, projekt autorów Nikiszowca, Giszowca czy Nowych Gliwic, to zabytek tak wysokiej klasy, że powinien być pod szczególną opieką władz i służb odpowiedzialnych za zachowanie obiektu. Nie możemy, jako społeczeństwo dopuścić, by podobnie jak wiele innych świadectw dziedzictwa kulturowego polskiej ziemi uległ zagładzie i zapomnieniu. Uważamy, że tej wagi obiekt historyczny powinien stać się przedmiotem nadzwyczajnej interwencji władz ministerialnych i wojewódzkich, których obowiązkiem jest ratowanie tej rangi dziedzictwa dla przyszłości.
Dotychczasowe działania społeczności lokalnej, władz lokalnych, Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, prokuratury wyczerpały możliwość oddziaływania na obecnego właściciela. Obecny stan prawny nie daje wielu innych, dalej idących, możliwości wymuszenia na właścicielu zadbania o ten wyjątkowy obiekt.
Stąd konieczna jest nadzwyczajna interwencja Państwa Polskiego. Wierzymy, że ta interwencja władz ministerialnych i wojewódzkich jest ostatnią możliwością zakończenia tego imposybilizmu, którego aura roztacza się nad tym wybitnym dziełem sztuki architektonicznej, inżynieryjnej i technologicznej. Zniszczenie tego wyjątkowego zabytku położy się cieniem na władzach wszystkich szczebli i nie wybaczą nam tego kolejne pokolenia. Wspólnie musimy uratować EC Szombierki.
Z wyrazami szacunku
1. Prof. dr hab. em. Ewa Chojecka, Uniwersytet Śląski,
2. dr hab. Irma Kozina Prof. ASP w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
3. Prof. Dr. Meinrad Maria Grewenig, Kawaler Orderu Narodowego Zasługi Republiki Francuskiej, Prezydent Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH),
4. Prof. dr hab. Mariusz Pałka ASP w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
5. Przemo Łukasik, architekt, Medusa Group,
6. dr inż. arch. Tomasz Konior, architekt Konior Studio,
7. dr hab. inż. arch. Krzysztof Rostański Prof. PŚ, przewodniczący Rady Dyscypliny, Architektura i Urbanistyka, Politechnika Śląska,
8. dr hab. inż. arch. Katarzyna Ujma-Wąsowicz, Prof. PŚ, prezes Oddziału Śląskiego Towarzystwa Urbanistów Polskich, Politechnika Śląska,
9. dr hab. Marcin Białas, Prof. ASP Katowice, kierownik Katedry Grafiki, Wydział Artystyczny Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
10. Anna Zawisza-Kubicka prezes Okręgu Gliwicko-Zabrzańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków Gliwicach,
11. Robert Konieczny, architekt KWK PROMES,
12. dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, Prof. PŁ, dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki,
13. Teobald Jałyński, architekt, Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej,
14. dr hab. inż. arch. Piotr Gerber, Wydział Architektury, Katedra Historii Architektury, Sztuki i Techniki, Politechnika Wrocławska, prezes Fundacji Ochrony Dziedzictwa przemysłowego Śląska, prezes Polskiego Komitetu Ochrony dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
15. dr hab. inż. arch. Natalia Bąba-Ciosek Prof. PŚ Kierownik Katedry, Wydział Architektury, Katedra Sztuk Pięknych i Projektowych, Politechnika Śląska,
16. dr inż. arch. Małgorzata Balcer-Zgraja Wydział Architektury Politechniki Śląskiej,
17. dr hab. Dorota Nowak-Rodzińska Wydział Artystyczny, Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach,
18. dr hab. inż. arch. Dorota Winnicka-Jasłowska Prof. PŚ, Wydział Architektury, Politechnika Śląska,
19. mgr inż. arch. Bogusław Małusecki Instytut Architektury Biblioteki Śląskiej,
20. dr inż. arch. Anna Sulimowska – Ociepka adiunkt, Wydział Architektury, Politechnika Śląska,
21. mgr inż. arch. Rafał Lipiński, członek Rady Śląskiej Okręgowej Izb Architektów, inicjator i koordynator uratowania jedynej w Polsce nitowanej wieży ciśnień w Będzinie,
22. dr hab. inż. arch. Agata Twardoch Wydział Architektury Politechniki Śląskiej,
23. dr inż. arch. Barbara Zin Prof. PK, kierownik Podyplomowych Studiów Konserwacji Zabytków Architektury i Urbanistyki Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, sekretarz Redakcji Wiadomości Konserwatorskie, Politechnika Krakowska,
24. Prof. dr hab. Jan Kęsik, kierownik Zakładu Historii Kultury Materialnej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego,
25. Prof. UW. dr hab. Elżbieta Kaszuba, kierownik Pracowni Dokumentacji Dziedzictwa Kulturowego w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego,
26. dr hab. Miron Urbaniak, Prof. nadzw., Instytut Historyczny, Uniwersytet Wrocławski,
27. dr n. tech. Tomasz Doniecki Ekspert Polskiej Izby Ekologii w dziedzinie Gospodarka odpadami,
28. Anna Nowakowska, Konior Studio,
29. dr hab. Monika Starowicz, ASP w Katowicach,
30. Grzegorz Pronobis, architekt, Pronobis Studio, Miasto dla Mieszkańców Bytom,
31. Joanna Tofilska, kustosz, kierownik Działu Historii Muzeum Historii Katowic, członek zarządu stowarzyszenia „Razem dla Nikiszowca”,
32. Michał Jędryka, śląski pisarz i malarz akwarelista,
33. Piotr Wybraniec, Miejski Konserwator Zabytków w Siemianowicach Śląskich,
34. dr Agata Gabiś, adiunkt w Zakładzie Historii Kultury Materialnej, Instytut Historyczny Uniwersytet Wrocławski,
35. mgr inż. arch. Michał Kozik, Pracownia Projektowania Społecznego, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
36. Hubert Trammer, architekt, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, uczestnik Okrągłego Stołu Nowego Europejskiego Bauhausu,
37. dr hab. inż. arch. Tomasz Wagner Prof. PŚ, członek Rady Śląskiej Okręgowej Izby Architektów RP, przewodniczący podkomisji Kształcenia Architektów i Szkolnictwa Wyższego przy KIA RP, Politechnika Śląska,
38. dr inż. arch. Iwona Benek, WA Politechniki Śląskiej, Fundacja laboratorium Architektury 60+ (LAB 60+),
39. Robert Kotowski prezes zarządu, Fundacja Kolejowa "Stacja Lubsko/Sommerfeld" w Lubsku,
40. dr inż. arch. Anna Gumińska, adiunkt, Politechnika Śląska, Wydział Architektury, członek: Towarzystwo Urbanistów Polskich (TUP), Polska Akademia Nauk (PAN), Polskie Towarzystwo Ergonomiczne (PTErg),
41. Krzysztof Konior KONIOR Przedsiębiorstwo Budowlane Sp. z o.o., renowacja zabytków,
42. mgr inż. arch. Sylwia Widzisz-Pronobis doktorantka Wydział Architektury, Katedra Projektowania i Badań Jakościowych w Architekturze, Politechnika Śląska Pronobis Studio, i Miasto dla Mieszkańców Bytom,
43. Michał Szczygieł, SeVentyPlus,
44. Karolina Szczygieł, asystent architekta w Konior Studio,
45. dr inż. Arch. Agnieszka Labus, adiunkt na Politechnice Śląskiej, Wydział Architektury, prezes Zarządu Fundacji Laboratorium Architektury 60+ (LAB60+),
46. dr inż. arch. Monika Sroka-Bizoń, Pracownia Geometrii i Grafiki Inżynierskiej, Katedra Procesów Budowlanych i Fizyki Budowli, Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska,
47. Alicja Famulicka, Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA,
48. Dr hab. Stanisław Januszewski, prezes zarządu Fundacji Otwartego Muzeum Techniki, HP „Nadbor”, Wrocław, Wybrzeże Wyspiańskiego 27,
49. Aleksandra Podkowik,
50. Paweł Suder - fotograf, dokumentalista architektury przemysłowej,
51. dr inż. arch. Joanna Sokołowska-Moskwiak, Prof. PWSZ w Raciborzu, dyrektor Instytutu Architektury Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu,
52. dr Ewa Raczyńska-Mąkowska Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy,
53. Marianna Dufek,
54. dr Marta Więckowska, Dziekan Wydziału Projektowego, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
55. Ewa Grzegorzak-Łoposzko, prezes Stowarzyszenia na rzecz dzieci i młodzieży KORCZAK, członek Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH Polska, skarbnik Komisji Historii Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego,
56. Urszula Wieczorek, starszy kustosz w Muzeum Miejskim w Zabrzu, kierownik Dział Kultury,
57. mgr Ireneusz Borowski, wykładowca, Akademia Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie, Wydział Grafiki, Katedra Grafiki Projektowej,
58. dr hab. inż. arch. Teresa Bardzińska-Bonenberg, Prof. Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy i Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu,
59. mgr inż. arch Jadwiga Rawecka,
60. arch. Małgorzata Malanowicz-Pęczak, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic "Gliwickie Metamorfozy",
61. dr Patrycja Rudnicka, adiunkt, Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski,
62. mgr inż. Aleksandra Kandzia-Ulrych, wiceprezes Fundacji Giesche w Katowicach,
63. mgr inż. arch. Karol Fiedor, Przewodniczący Rady Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP
64. Dariusz Waleriański, historyk, społeczny opiekun zabytków, członek Wojewódzkiej Rady ds. Ochrony Zabytków, współtwórca Międzynarodowego Centrum Dokumentacji i Badania Dziedzictwa Przemysłowego dla Turystyki,
65. Izabela Gąsiecka, Związek Polskich Artystów Plastyków, okręg gliwicko-zabrzański,
66. Iga Herok-Turska Specjalista Dokumentacji Architektury Instytut Dokumentacji Architektury Biblioteka Śląska w Katowicach,
67. Teresa Pawłowska, Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Gliwicko-Zabrzański,
68. dr hab. Agnieszka Nawrocka, Pracownia Projektowania Systemów Informacji, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
69. mgr inżynier Bartłomiej Nawrocki, Pracownia Projektowania Przestrzeni,
70. Eugeniusz Nagel, Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa Śląskiego, I zastępca przewodniczącego Towarzystwa,
71. dr inż. arch. Justyna Swoszowska,
72. mgr inż. Antoni Respondek,
73. dr hab. Justyna Kucharczyk, Prorektor ds. badań i współpracy, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
74. dr inż. arch. Elżbieta Błeszyńska, KREATOR Studio projektowe, autorka programu funkcjonalnego dla adaptacji KWK Rozbark w Bytomiu,
75. Marek Stańczyk, artysta fotograf, dokumentalista krajobrazu poprzemysłowego,
76. Piotr Rygus, prezes i koordynator projektów Fundacja "Ośrodek INDUSTRIA",
77. Paweł Wyszomirski, prezes Fundacji Napraw Sobie Miasto,
78. Rafał Wyszyński Prezes Zarządu FABRYKA PORCELANY,
79. Barbara Zygmańska - przewodnik turystyczny po województwie śląskim,
80. mgr inż. architekt Jacek Bieńkowski BLM-ARCHITEKCI Sp. z o.o. w Lublinie,
81. Piotr Fuglewicz, działacz społeczny,
82. Andrzej Konior KONIOR Przedsiębiorstwo Budowlane Sp. z o.o., renowacja zabytków,
83. Joanna Budny Rzepecka koordynator Kongresu Ochrony Zabytków, Stowarzyszenie Dwie Wieże w Świętochłowicach,
84. Dawid Politaj, przewodniczący Stowarzyszenia Dwie Wieże w Świętochłowicach, Kongres Ochrony Zabytków,
85. Andrzej Dutkiewicz, Założyciel i administrator strony www.historia-zabrza.pl,
86. Anita Langer, architekt IARP, sekretarz Ray SLOIA RP,
87. Piotr Średniawa, architekt IARP, przewodniczący Rady SLOIA RP
88. dr hab. inż. arch. Anna Szewczenko Prof. PŚ Wydział Architektury, Katedra Projektowania i Badań Jakościowych w Architekturze, Politechnika Śląska,
89. dr inż. arch. Jacek Kamiński,
90. Justyna Bąk, grafik i ilustrator, Chorzów,
91. dr Ariel Ciechański, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN,
92. Artur Chołdzyński, architekt,
93. Konrad Kinczyk, miłośnik dziedzictwa industrialnego, Bytomianin
94. dr Małgorzata Tkacz-Janik, Śląski Szlak Kobiet, Stowarzyszenie Szlakiem Kobiet,
Kongres Ruchów Miejskich,
95. dr Anna Machwic, Prorektor ds. działalności kulturalnej i promocji, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
96. Emilia Szumiło- Napiórkowska, architekt,
97. inż. Tadeusz Szynalski przewodniczący Komisji Historii przy Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce,
98. Jan Powałka - kierownik Artystyczny Galerii Sztuki Współczesnej Elektrownia będącej działem Muzeum Saturn w Czeladzi,
99. Janusz Kobiela, architekt,
100. dr hab n. med Paweł Niemiec, Prof., ŚUM,
101. Mikołaj Machulik, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Katowice, Architekt SARP,
102. mgr Anna Bil ASP Katowice,
103. Katarzyna Szczerbińska-Tercjak, dyrektor Muzeum Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, Fundacja Ochrony Dziedzictwa przemysłowego Śląska, Polski Komitet Ochrony dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
104. Sandra Pichlak,
105. Sebastian Hojdys, dyrektor artystyczny Festiwalu Fotografii Industrialnej,
106. dr hab. inż. arch. Beata Majerska-Pałubicka, Prof. PŚ kierownik Katedry Projektowania Architektury Mieszkaniowej i Użyteczności Publicznej Wydział Architektury, Politechnika Śląska,
107. Dominik Sęczkowski,
108. Halina Kocek, pracownik naukowy – emerytka
109. Justyna Kinczyk,
110. Grażyna Lądwik Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych "Siódemka" w Katowicach,
111. Joanna Stępień, radna Miasta Bytom,
112. dr hab. inż. Krzysztof Kafka Wydziału Architektury,
113. Gabriela Szewiola, Politechnika Śląska,
114. Katarzyna Janecka, mgr sztuki, artysta plastyk, Zabrze,
115. Anna Kubiesza, społeczniczka,
116. Grzegorz Kubiesza, społecznik,
117. Artur Zbiegani, architekt, konserwator zabytków,
118. Katarzyna Florjańska , społecznik, pasjonatka i promotorka dziedzictwa industrialnego,
119. dr hab. inż. arch. Szymon Opania Profesor PŚ, Wydział Architektury Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Politechnika Śląska,
120. dr hab. inż. arch. Barbara Stec, Prof. KAAFM, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego,
121. Katarzyna Sokołowska, dyrektor artystyczna biura projektowego SOKKA, członek zarządu w Trashstock,
122. Wojciech Sokołowski, dyrektor projektowy biura projektowego SOKKA, członek zarządu w Trashstock,
123. Bogna Polańska, architekt, Bro.Kat,
124. Roma Skuza, architekt Bro.Kat,
125. Krzysztof Kuchciński, Inicjatywa Parowozownia Katowice,
126. Agnieszka Przepiórzyńska,
127. Michał Przepiórzyński,
128. dr inż. arch. Agnieszka Labus adiunkt na Politechnice Śląskiej, Wydział Architektury, prezes Zarządu Fundacji Laboratorium Architektury 60+ (LAB60+),
129. dr nauk technicznych Bartosz Przepiórzyński,
130. Anna Cieplak, Animatorka kultury, aktywistka miejska, pisarka,
131. Jacek Pawlyta, Instytut Fizyki - Centrum Naukowo-Dydaktyczne Zakład Geochronologii i Badań Izotopowych Środowiska, Politechnika Śląska,
132. dr inż. arch. Adam Gil,
133. Mariusz Wójcik,
134. dr inż. arch. Monika Sroka-Bizoń Pracownia Geometrii i Grafiki Inżynierskiej Katedra Procesów Budowlanych i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa Politechnika Śląska,
135. dr inż Alina Domanowska, adiunkt w Instytucie Fizyki CND Politechniki Śląskiej,
136. dr inż. arch Marek Janik, adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej,
137. Agnieszka Bugno-Janik, dr inż. arch., adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej
138. Barbara Przybysz, artysta plastyk,
139. Dr hab. inż. arch. Barbara Stankiewicz, Prof. Pol. Śl., Politechnika Śląska,
140. dr inż. arch. Karolina Szaton – Orlińska,
141. dr inż. arch. Adam Bednarski, PWSZ w Raciborzu, autor publikacji o architekturze Gliwic i Górnego Śląska z lat 1900-1945,
142. dr inż. arch. Andrzej Duda Prof. PŚ, Politechnika Śląska,
143. Jacek Grudziński, architekt,
144. mgr inż arch. Małgorzata Szczęśniak, LB-0159,
145. Włodzimierz Bentkowski, architekt,
146. Prof. dr hab. inż. arch. Magdalena Żmudzińska-Nowak Katedra Teorii, Projektowania i Historii Architektury Wydział Architektury Politechniki Śląskiej,
147. Joanna Kuśmirek, architekt IARP, tłumacz przysięgły,
148. Michał Remlein, specjalista w dziale Organizacji Ekspozycji Centrum Nauki i Techniki EC1 w Łodzi,
149. mgr inż. arch. Adam Molenda,
150. dr inż. arch. Henryk Zubel,
151. dr hab. inż. arch. Sebastian Wróblewski Prof. Politechniki Wrocławskiej,
152. Natalia Krupa, społeczniczka,
153. dr inż. arch. Piotr Wróbel, członek Kolegium Sędziów Konkursowych SARP, Oddział Kraków.
154. Marek Panuś, Muzeum w Tarnowskich Górach, Stowarzyszenie Gliwicka 66,
155. Halina Bieda, Senator RP, w latach 2006–2012 wiceprezydent Bytomia, w 2012 pełniąca funkcję prezydenta Bytomia, w tych latach zaangażowana nadawaniem nowych funkcji EC Szombierki,
156. dr Marek Stępisiewicz, Muzeum Geologiczne im. Stanisława Józefa Thugutta, Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, członek Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych, przewodniczący komisji rewizyjnej SMU,
157. Janusz Wojcieszak, fotograf,
158. prof. dr hab. inż. Teresa Lis, Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej,
159. Ireneusz Kaźmierczak, artysta fotograf,
160. Andrzej Wilk, Biuro usług konserwatorskich i dokumentacji zabytków Wrocław,
161. Urszula Cieśla, prezes Stowarzyszenia Stowarzyszenie Dla Szopienic,
162. Marcin Budniok, dyrektor Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA,
163. Ewa Paszyńska, członek Zarządu, Stowarzyszenie Dla Szopienic,
164. Władysław Bentkowski , mgr inż. Informatyk PKP,
165. Patryk Świeczek, działacz społeczny na rzecz zachowania dziedzictwa industrialnego regionu, projekt Śląskie Wieże,
166. Kamil Żbikowski, prezes Stowarzyszenia Lepsze Zabrze, koordynator inicjatywy Ratujemy Zabrzańskie Zabytki,
167. prof. WST dr inż. arch. Andrzej Grzybowski, Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach,
168. Wioletta Wrona - Gaj, Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH, kierownik Muzeum Przemysłu i Techniki PWSK w Wałbrzychu,
169. Patryk Ptak, członek Zarządu Chorzowskiego Stowarzyszenia Biegaczy Długodystansowych "W Ruchu",
170. Adrian Gendera, historyk o specjalności dokumentalistyka konserwatorska,
171. Paula Zawisza, mgr historii i mgr europeistyki,
172. Prof. dr hab. Jan Drabina, prezes Towarzystwa Miłośników Bytomia,
173. dr inż. Hanna Firganek, wiceprezes Towarzystwa Miłośników Bytomia,
174. dr Małgorzata Kaganiec, skarbnik Towarzystwa Miłośników Bytomia,
175. Aleksandra Rut, mgr archeologii,
176. Petros Tovmasyan, członek Zarządu Klaster Innowacji Społecznych w Gliwicach,
177. Prezes Iwona Marynowska-Gruszka, Towarzystwo Przyjaciół Kielc,
178. Krzysztof Myśliński Społeczny Zespół Ochrony Zabytków Kielc
179. mgr inż. Sławomir Lis, twórca Muzeum "Zabytkowego Zakładu Hutniczego" w Maleńcu oraz wieloletni opiekun studenckich obozów w tym muzeum, Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
180. Maciej Mądry, dyrektor ds. Ochrony Zabytków, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska, Wrocław,
181. dr hab. Tomasz Przerwa prof. UWr. Zakład Historii Śląska, Instytut Historyczny, Uniwersytet Wrocławski,
182. dr hab. inż. arch. Krzysztof Zalewski Prof. PŚ, Wydział Architektury Katedra Teorii, Projektowania i Historii Architektury, Politechnika Śląska,
183. Bożena Donnerstag, koordynatorka Szlaku Zabytków Techniki w Osiedlu Nikiszowiec,
184. dr hab. inż. arch. Bartosz M. Walczak, Prof. uczelni, przewodniczący Rady Kierunku Studiów Rewitalizacja Miast, z-ca przewodniczącego Rady Dyscypliny Architektura i Urbanistyka, Zakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków, Instytut Architektury i Urbanistyki, Politechnika Łódzka,
185. mgr inż. arch. Filip Tomaszewski Politechnika Łódzka, Instytut Architektury i Urbanistyki,
186. Andrzej Janota, projekt Bytomski Detektyw Historyczny, działacz społeczny, popularyzator historii Bytomia,
187. dr inż. arch. Wojciech Pardała,
188. dr hab. inż. architekt Tomasz Kazimierz Wieja Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Wydział Górnictwa i Geinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków,
189. Florian GOUNY Operation Director for Poland THOMANN-HANRY® Polska Spółka z o.o. eksperci w renowacji obiektów zabytkowych,
190. Marek Locher, artysta fotografik,
191. Prof. dr hab. Adam Stebel, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
192. Rafał Szyma, serwis Wachtyrz.eu,
193. dr inż. Wojciech Preidl, emerytowany pracownik naukowy na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej w Gliwicach,
194. mgr n. hum., mgr. inż. Joanna Stebel, działaczka społeczna, publicystka, współorganizator i prelegent HOYM Industry Fest w Rybniku, wolontariuszka w Fundacji Gniazdo, performerka, YouTuberka/blogerka,
195. dr Romana Rupiewicz, Instytut Historii Sztuki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,
196. mgr farm. Dorota Smolińska-Kondla, doktorantka Katedry i Zakładu Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Nauk Farmaceutycznych ŚUM w Sosnowcu,
197. Piotr Długosz, właściciel wydawnictwa Silesia Progress, publikującego od 10 lat książki o Śląsku i po śląsku,
198. Agata Nowakowska- Wolak, prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Oddział Podhalański, mgr sztuki w dziedzinie: konserwacja i restauracja elementów i detali architektonicznych, (Emerytowana Kierownik Działu Konserwacji Muzeum Tatrzańskiego),
199. Maciej Mutwil, fotograf "Oddech Przemysłu/Breath of industry", członek GF Karbon,
200. Maciej Fliegel, fotograf dokumentalista architektury poprzemysłowej, Zakaz Fotografowania,
201. mgr Bogusław Kornecki, kierownik Pracowni Konserwatorskiej Komitetu Ratowania Starych Powązek im. Jerzego Waldorffa Rzeczoznawca MKIDN, Rzeczoznawca SKZ,
202. Grzegorz Wójkowski, prezes Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides,
203. Łukasz Pawęzka SKPG Harnasie w Gliwicach,
204. dr hab. inż Kajetan d'Obyrn Prof. AGH w Krakowie,
205. mgr Bogusław Kornecki, kierownik Pracowni Konserwatorskiej Komitetu Ratowania Starych Powązek im. Jerzego Waldorffa rzeczoznawca MKIDN, Rzeczoznawca SKZ,
206. mgr inż. Maria Andrzejewska, starszy konserwator, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
207. Jerzy Mańka, prezes Bractwa Gwarków Związku Górnośląskiego, popularyzator wiedzy o dziedzictwie industrialnym i etosie pracy górniczej,
208. Patryk Osadnik, reporter "Dziennika Zachodniego",
209. dr inż. Agnieszka Stopkowicz, WGiG AGH, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki,
Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie,
210. dr inż. Adam Płachta,
211. Elżbieta Zacher, prezes Stowarzyszenia Razem dla Nikiszowca,
212. Prof. dr hab. inż. Anna Sobotka, AGH w Krakowie , członek Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej Polskiej Akademii Nauk,
213. mgr Daniel Gibski, miłośnik dziedzictwa poprzemysłowego, Wrocław,
214. mgr inż. architekt Jerzy Dietrich, wykładowca w Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie,
215. Paweł Pawłowski, dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, prezes Lubelskiego Oddziału Stowarzyszenia Muzealników Polskich, członek Zarządu Stowarzyszenia Muzeów Sztuki Inżynieryjnej,
216. Marta Maria Wesołowska, Zakopane, v-prezes Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Podhalański im. St. Witkiewicza,
217. Prof. UMK dr hab. Michał Franciszek Woźniak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Sztuk Pięknych, Katedra Zabytkoznawstwa i Muzealnictwa, prezes Stowarzyszenia Muzeów Sztuki Inżynieryjnej,
218. mgr inż. arch. Gabriela Wojciechowska, członek Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
219. dr inż. Harald Kania, Lider Obszaru, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica w Gliwicach,
220. dr n. pr. Elżbieta Lis, doradca podatkowy, radca prawny,
221. Maria Glinski, BScPharm, Canada,
222. Janusz Grzegorzak, architekt, Katowice,
223. Szymon Beniuk, doktorant Nauk Historycznych na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego,
224. Marek Gołosz, p.o. dyrektor Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku,
225. Natalia Jakóbiec, projektantka Wzorro Design,
226. Katarzyna Pełka-Bura, projektantka Wzorro Design,
227. Marcin Krater, projektant Wzorro Design,
228. Marcin Pawłowski, artysta fotograf, Katowice,
229. Władysław Valle Szarski, dyrektor Muzeum Obrony Wybrzeża w Helu,
230. mgr inż. arch. Antonio Nevescanin, doktorant Politechniki Łódzkiej, Pracownik naukowo-dydaktyczny, Zakład Historii Architektury, Rewitalizacji i Konserwacji Zabytków, Instytut Architektury i Urbanistyki, Politechnika Łódź,
231. Janusz Dubiel, wicedyrektor Uniwersyteckiego I LO im. J. Słowackiego, Stowarzyszenie Dwie Wieże w Świętochłowicach,
232. Robert Kola, członek Polskiego Komitetu Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
233. Kaja Cyfka, fotograf, Projekt Naturalnie Industrialnie, Grupa Fotograficzna KARBON,
234. Damian Cyfka, fotograf, Projekt Naturalnie Industrialnie, Grupa Fotograficzna KARBON, członek Związku Polskich Fotografów Przyrody,
235. Monika Pojda-Dziekońska, zastępca dyrektora Siemianowickiego Centrum Kultury, Siemianowice Śląskie,
236. Łukasz Folda, fotograf, specjalista ds. multimediów, producent filmowy, Kongres Ochrony Zabytków,
237. dr inż. arch. Ryszard Nakonieczny, wykładowca Politechniki Śląskiej,
238. dr Jakub Halor, ekonomista transportu, współzałożyciel Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w Bytomiu,
239. Ryszard Ziernicki, przewodniczący Samorządu Przewodników Turystycznych PTTK Woj. Śląskiego.
240. dr hab. inż. arch. Mirosław Bogdan, Prof. Politechniki Opolskiej,
241. Arkadiusz Gola, artysta fotograf, fotoreporter, członek Związku Polskich Artystów Fotografików,
242. Maciej Porański, Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic „GLIWICKIE METAMORFOZY",
243. Izolda Czmok Nowak, dziennikarka,
244. Julia Mohelicka, Zakopane,
245. dr hab. inż. Anna Ostręga, Prof. AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii,
246. Grzegorz Chudy, artysta plastyk, Nikiszowiec Katowice,
247. Jan Michał Raspazjan, polski artysta plastyk, malarz, twórca murali,
248. Antoni Długi, artysta malarz, lider Grupy Janowskiej na Nikiszowcu,
249. Bronisław Wątroba, promotor i animator kultury śląskiej, działacz społeczny, Ruda Śląska,
250. dr hab. Michał Krzykawski, Prof. UŚ,
251. dr hab. Anna Kmita, Pracowania Podstaw Projektowania, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
252. Joanna Janiak, przedstawiciel Stowarzyszenia Zielone Załęże w Katowicach,
253. Inżynier środowiska Wiktor Wilegusiak, student studiów magisterskich(Inżynieria Kształtowania Środowiska, specjalizacja wentylacja i klimatyzacja przemysłowa) na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie,
254. Marlena Czyrek, studentka studiów magisterskich, Inżynieria Kształtowania Środowiska, (specjalizacja wentylacja i klimatyzacja przemysłowa) na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie,
255. Adam Korzeniowski, artysta fotograf, dokumentalista dziedzictwa poprzemysłowego,
256. Daria Borowik, studentka kierunku Rewitalizacja Terenów Zdegradowanych AGH,
257. Jakub Sinkovic, student Rewitalizacji Terenów Zdegradowanych, WGiG, AGH,
258. Maja Kaleta, studentka Rewitalizacja Terenów Zdegradowanych AGH,
259. Maria Maroszek, Rewitalizacja Terenów Zdegradowanych AGH,
260. Patrycja Pych, studentka oraz asystent naukowy Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, członek zespołu projektu ReviRIS (Revitalising Post-Mining Regions: Problems and Potentials in RIS Europe), inwentaryzacja dziedzictwa przemysłowego w Bytomiu,
261. Magdalena Krieger, studentka, Rewitalizacja Terenów Zdegradowanych AGH w Krakowie,
262. Adam Kowalski, interpretator dziedzictwa, menadżer kultury,
263. Justyna Powroźnik, inżynier środowiska, studentka studiów magisterskich oraz asystentka naukowa na AGH w Krakowie,
264. Anna Dudzińska, dziennikarka radiowa,
265. Ewa Wrzosińska-Starmach, mgr sztuk, Londyn,
266. dr Łukasz Zimnoch, prezes Stowarzyszenia WRAZIDLOK, Gliwice,
267. Mirosław Rusecki, miłośnik dziedzictwa industrialnego, Katowice,
268. Krzysztof Sadurski, bloger turystyczny "Turysta Kulturowy",
269. Hubert Wąsek, architekt, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP Oddział Częstochowa,
270. Anna Wątorska, mgr sztuki (konserwator dzieł sztuki), były pracownik Muzeum w Gliwicach, członek Stowarzyszenia Gliwickie Metamorfozy,
271. Piotr Gój, dyrektor Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie,
272. Jacek Piotrowski dyrektor Muzeum Ziemi Średzkiej "Dwór w Koszutach",
273. Marta Gocek, Pracownia 44STO.
274. dr inż. Michał Jerczyński, redaktor działu historycznego miesięcznika, "Świat Kolei", pasjonat historii techniki, fotograf
275. dr hab. Judyta Bernaś, prof. ASP, Dziekan Wydziału Artystycznego, Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach
276. dr hab. Monika Wanyura-Kurosad, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, scenograf,
277. dr Tomasz Nochowicz, Historyk, Wałbrzych,
278. Asia Witek, kulturoznawca, fotograf, projekt Postindustrialna,
279. Małgorzata Retei - Producent Filmowy i Telewizyjny - Endemol Shine Polska,
280. Michał Centkowski, Dziennikarz, Newsweek Polska.
281. Kamil Wloczka, prezes zarządu fundacji „Stary Cmentarz w Zabrzu”,
282. mgr inż. arch. Dominika Oleś, doktorantka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, zajmująca się w swojej pracy naukowej architekturą przemysłową Emila i Georga Zillmannów, fotograf, projekt: industrialna.com,
283. Mateusz Skowron, inżynier procesów odlewniczych, student studiów magisterskich na Wydziale Odlewnictwa AGH,
284. Oskar Grąbczewski, architekt, OVO Grąbczewscy Architekci,
285. Grzegorz Layer, architekt,
286. Sandra Zagórska, Koordynatorka produkcji filmowej i telewizyjnej,
287. mgr inż. Cezary Miłoś, dokumentalista przemysłowy, autor profilu Przemysł w fakcie i obrazie,
288. Tomasz Szymborski, dziennikarz,
289. Joanna Michalska, miłośniczka dziedzictwa przemysłowego
poparcie organizacji i instytucji:
290. Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego (European Route of Industrial Heritage, ERIH),
291. Polski Komitet Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego TICCIH,
292. Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki w Warszawie,
293. Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, Zarząd Główny, Warszawa
294. Rada Śląskiej Okręgowej Izby Architektów RP,
295. Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Katowice,
296. Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Bielsko-Biała,
297. Stowarzyszenie Architektów Polskich Częstochowa,
298. Komisja Urbanistyki i Architektury - Oddział PAN w Katowicach,
299. Rada Wielkopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP,
300. Środowisko Akademickie Uczelni Śląskich PWSZ w Raciborzu,
301. Fundacja Ośrodek Industria,
302. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska,
303. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej,
304. Stowarzyszenie Dwie Wieże w Świętochłowicach,
305. Stowarzyszenie MDM Miasto Dla Mieszkańców w Bytomiu,
306. Towarzystwo Miłośników Bytomia,
307. Grupa Janowska, Nikiszowiec.
