Awantura w górnictwie wisiała w powietrzu
W ostatnim czasie atmosfera na śląskich kopalniach robiła się coraz bardziej nerwowa. Na początku tygodnia rozpoczęły się pierwsze protesty. Jak informował portal 24Kato.pl, w poniedziałek w kopalniach "Wujek", "Pokój", "Halemba" i "Bielszowice" górnicy nie wyjechali na powierzchnię i w tej formie prowadzili strajk przez kolejne dni. Uczestniczyło w nim łącznie 215 osób. W miniony piątek planowana była duża manifestacja w Rudzie Śląskiej, a 2 października górnicy zamierzali jechać do Warszawy.
W międzyczasie Międzyzwiązkowy Komitet Protestacyjno-Strajkowy prowadził rozmowy z delegacją rządową na temat planowanej transformacji polskiego górnictwa. W piątkowe południe obu stronom udało się osiągnąć kompromis, czego efektem było podpisanie porozumienia określającego zasady wprowadzania zmian w krajowym sektorze wydobywczym. Szef śląsko-dąbrowskiej Solidarności Dominik Kolorz określił ten dokument, jako zgodę na likwidację polskiego górnictwa w wieloletniej perspektywie.
Kiedy będą zamykać kopalnie?
Związek Zawodowy "Przeróbka" ujawnił przyjęty harmonogram zamykania kopalń. Już w przyszłym roku przestanie fedrować "Pokój" w Rudzie Śląskiej, a katowicki "Wujek" zostanie połączony z KWK Murcki-Staszic (ta z kolei jest przewidziana do likwidacji w 2039 r.). Na liście znalazła się też bytomska kopalnia "Bobrek" należąca do spółki Węglokoks-Kraj. Zgodnie z uzgodnieniami ma ona zostać zamknięta w 2040 roku. Harmonogram obejmuje 15 zakładów - ostatni z nich zakończy wydobycie w 2049 roku. Na liście nie ma jednak kopalń należących do Jastrzębskiej Spółki Węglowej i Tauron Wydobycie.
Zawarte porozumienie określa, że do połowy grudnia zostanie opracowana umowa społeczna regulująca funkcjonowanie sektora górnictwa węgla kamiennego, która następnie zostanie przedstawiona Komisji Europejskiej w celu uzyskania zgody na udzielenie pomocy publicznej. Sygnatariuszami umowy mają być przedstawiciele rządu, marszałek województwa śląskiego, związki zawodowe oraz członkowie zarządów spółek górniczych. Dokument ma zawierać m.in. mechanizm finansowania spółek sektora górnictwa kamiennego, inwestycje w nisko i zero emisyjne źródła wytwarzania energii, powołanie spółki specjalnego przeznaczenia do realizacji projektów z obszaru czystych technologii węglowych, dopuszczenie wykorzystania paliwa bezdymnego w gospodarstwach domowych do 2040 r., terminy zakończenia produkcji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach oraz kwestie związane z funkcjonowaniem elektrowni Łaziska i Rybnik.
Pierwszy punkt porozumienia zawiera także zapis o drugiej umowie - dotyczącej transformacji województwa śląskiego. Prace nad nią mają ruszyć w październiku, lecz porozumienie nie uściśla czego dokładnie ma ona dotyczyć.
Gwarancja zatrudnienia dla górników
Zgodnie z zawartym porozumieniem osoby pracujące pod ziemią lub w zakładach przeróbki mechanicznej będą miały gwarancję zatrudnienia do emerytury, a jeśli nie będzie to możliwe, to będą mogły skorzystać z urlopów przedemerytalnych (do 4 lat dla górników dołowych i do 3 lat dla pracowników przeróbki) oraz jednorazowej odprawy pieniężnej. Zasada ta będzie dotyczyć wyłącznie kopalń kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez Skarb Państwa. To oznacza, że z powyższych gwarancji nie skorzystają pracownicy prywatnych kopalń, jak np. bytomskiej Eko-Plus wydobywającej ze złóż dawnej KWK Powstańców Śląskich.
Rząd zadeklarował w porozumieniu, że powoła pełnomocnika do spraw transformacji terenów pogórniczych. Jego zadaniem ma być skoordynowanie wszystkich działań związanych z rozwojem gospodarczym i tworzeniem miejsc pracy na terenach pogórniczych. Ponadto polskie władze mają przedstawić model utworzenia funduszu inwestycyjnego w oparciu o aktywa wygaszanych kopalń z Polskiej Grupy Górniczej.
Harmonogram zamykania kopalń załączony do porozumienia jest na razie jedynie wstępną wersją. Docelowe terminy ma określić wspomniana umowa społeczna, dlatego niewykluczone, że niektóre zakłady będą fedrować krócej, a inne dłużej.
