110 lat temu w małej sali Teatru i Domu Koncertowego przy Gymnasialstrasse (obecnie ul. Moniuszki) zgromadziło się 60 osób, a obradom przewodniczył ks. Emanuel Buchwald, proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i budowniczy kościoła św. Jacka, który był także współzałożycielem Bytomskiego Związku Historyczno-Muzealnego (Beuthener Geschichts- und Museumsverein) oraz Katolickiego Kasyna Obywatelskiego. Podczas wspomnianego spotkania doszło do utworzenia Towarzystwa Historyczno-Muzealnego. Jego honorowym przewodniczącym został bytomski nadprezydent Georg Brüning, a przewodniczącym wspomniany tu już ks. Buchwald.
Towarzystwo to miało za zadanie popularyzowanie wiedzy o historii Bytomia i jego okolic oraz gromadzenie wartościowych przedmiotów, dzieł sztuki, związanych z dziejami Górnego Śląska oraz ich udostępnianie w muzeum. To początkowo mieściło się w jednej z sal szkolnych Oberrealschule, czyli dzisiejszego IV Liceum Ogólnokształcącego. Taka sytuacja trwała zaledwie rok, a muzeum co pewien czas zmieniało lokalizację. W 1912 roku przeniesiono je do dwóch sal szkoły ewangelickiej mieszczącej się przy Klosterplatz, czyli do Gimnazjum nr 2 na Placu Klasztornym, a w 1919 roku na nową siedzibę wybrano budynek przy Klosterstrasse (ul. Szymanowskiego), w gmachu późniejszego kina Gloria.
Pierwsze muzeum udało się utworzyć dzięki pozyskaniu depozytów pochodzących z prywatnych kolekcji kupca Simona Machy i nauczyciela Kurta Bimlera z Królewskiej Huty. Nieodzowny okazał się także zbiór pamiątek miejskich i cechowych oraz archiwalia, które przekazał bytomski magistrat.
Jak zaznacza Przemysław Nadolski w publikacji „Bytom przełomu wieków XIX/XX. Opowieść o życiu miasta”, placówka muzealna utrzymywała się dzięki subwencjom magistratu. Z biegiem lat miasto przekazało na cele muzealne cały budynek przy Klosterstrasse. Ten postanowiono rozbudować, a uroczystego otwarcia placówki dokonano 25 marca 1925 roku. Co ciekawe, w początkowym etapie działalności placówki zbiory udostępniane były tylko w niedziele, a osoby czuwające nad muzeum pracowały społecznie. Byli to głównie nauczyciele i księża.
Znany nam obecnie gmach muzeum, który mieści się na Placu Jana III Sobieskiego został wzniesiony w latach 1929–1930. Zbudowano go według projektu A. Stütza i H. Hatlera. Jednakże finalnie założenia nigdy nie zostały w całości zrealizowane. Miał na to wpływ światowy kryzys ekonomiczny. W budynku ulokowano nie tylko muzeum, ale też bibliotekę oraz miejską kasę oszczędności. Uroczyste otwarcie Górnośląskiego Muzeum Krajowego miało miejsce z kolei 24 października 1932 roku.
Dziś Muzeum Górnośląskie jest samorządową instytucją kultury. W Instytucji działa siedem działów merytorycznych: Archeologii, Etnografii, Historii, Przyrody i Sztuki oraz działy pomocnicze: Dział Promocji, Edukacji, Wydawniczy i Administracyjny.
fot. fotopolska.eu
