Jaja dekorowano już w starożytności. Widziano w nich symbole odradzającego się życia oraz płodności i wierzono, że zapewniają trwanie świata. Farbowane łupinami cebuli zabezpieczały przed złymi mocami, a barwione młodym żytem przynosiły szczęście. Dziś, gdy pogańskie wierzenia i ludowe prawidła straciły na znaczeniu, malowane jajka są ozdobą wiosennego stołu, a dla chrześcijan – znakiem Zmartwychwstania.
Pisanki w poszczególnych regionach otrzymały odmienne nazwy (wydmuszki, kraszanki, a na Śląsku kroszonki), utrwaliły się też różne tradycje ich zdobienia. Najstarszą na Słowiańszczyźnie jest technika batikowa, polegająca na nanoszeniu na jajko wzoru za pomocą gorącego wosku. Na Śląsku największą popularnością cieszy się zaś technika rytownicza – zabarwione jajko zdobi się, wydrapując na nim dekoracje. Pisanki okleja się rdzeniem sitowia, płatkami bzu, słomką bądź trawi kwasem.
W tegorocznym konkursie, kierowanym do mieszkańców województwa śląskiego, wzięło udział 58 uczestników. Piętnastu z ich to debiutanci. Najmłodszy kroszonkarz ma 20 lat, najstarszy – 84. Zgłoszone na konkurs prace zostały ocenione wg technik wykonania. Co ciekawe, to nie tradycyjne techniki okazały się najpopularniejsze. W tym roku przeważająca liczba pisanek udekorowana została w sposób nowatorski. O ich różnorodności można przekonać się, oglądając ekspozycję.
Zwiedzających wystawę Górnośląskie kroszonki 2017 zainteresuje nie tylko precyzja wykonania filigranowych pisanek, wielość ornamentów, kolorów, estetyka prac, ale również pomysłowość autorów, którzy – nie da się ukryć – idą z duchem czasu. Na jajkach zobaczyć można nie tylko motywy kwiatowe czy geometryczne, ale również gwiazdozbiory, zwierzęta czy… polską reprezentację skoczków narciarskich!
Wernisaż: 1 kwietnia 2017 (sobota), godz. 16.00
Czas trwania wystawy: 1–30 kwietnia 2017
Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, ul. Korfantego 34
Kurator: Małgorzata Kłych
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
2 kwietnia 2017, godz. 16.00 – oprowadzanie kuratorskie
8 kwietnia 2017, godz. 12.30 – warsztaty dla dzieci Filcanki, niecodzienne pisanki
11 kwietnia 2017, godz. 17.00 – spotkanie Wielkanoc wczoraj i dziś
fot. Witalis Szołtys
