TEMAT:

Jak dobrze pamiętam to były przejścia na perony, sam po nich chodziłem. Nie jestem pewien czy z obu było przejście na Zamłynie.

georg11 napisał:

Co do dworca to na fotografiach gdzie jest stary dworzec w miejscu hali peronowej a w zasadzie za nia widać jakis budynek.Zdaje sie,że architektonicznie w stylu dworca.Może ktos wie cos więcej na jego temat.

To był dworzec Kolei Górnośląskiej - pl.wikipedia.org/wiki/Kolej_G%C3%B3rno%C5%9Bl%C4%85ska

Tak, tak, swojego czasu mieliśmy dworców jak mrówków

MephiR napisał:

Tak, tak, swojego czasu mieliśmy dworców jak mrówków

No co ty,tego to nie wiedziałem.

Marek napisał:

...a co jest starsze - linia kolejowa (i przejazd pod nią) czy Hohenzollernstraße (ul. Jagiellońska)?

Przypuszczam, że tylko Ty jesteś w stanie ustalić to z dokładnościa co do godziny ...

Niemniej podzielę sie kilkoma uwagami z mojego "śledztwa"

Plan przedmieścia 1828 (dzięki uprzejmości Marka Wojcika)
Jagiellońska istnieje tylko częściowo w formie drogi polnej a Moniuszki w formie ścieżki między polami.
Dokładne nałożenie tego planu na poźniejsze Messtischblatt'y jest praktycznie niemożliwe z uwagi na niedokładne skalowanie Planu przedmieścia jednak z obecnego sit planu Bytomia wynika, że liniowe położenie działek (wschód -zachód) praktycznie nie uległo zmianie do naszych czasów. Dzieki temu można dokładnie wyznaczyć położenie Moniuszki, Miarki czy Jagiellońskiej.

Jak widać na planie późniejszy przejazd pod torowiskami znajduje się praktycznie po środku 3 działek (Spinczyka, Krampera i Goretzkiego) . Prawdopodobnie działki podzielono dokładnie w połowie a ulicę Jagiellońską przedłużono od Moniuszki w linii prostej. Możliwe, że właśnie stąd powstało minięcie się ulic na wysokości skrzyżowania z Miarki.



Wg CBBA na Jagiellońskiej 30 (mniej więcej na wysokości działki Mordona) już w 1886 stał budynek magazynowy - oznacza to, że wtedy już ul. Jagiellońska istniała. Kolej dotarła do Bytomia okolo 20 lat wcześniej.

Mapa z 1883 pokazuje nam już istniejący budynek dworca i linie kolejowe. W interesującym nas miejscu nie ma żadnego tunelu tylko dwa wiadukty. (Z resztą do dzisiaj to nie jest tunel, tylko kilka połączonych wiaduktów).
Widukt południowy - kolej waskotorowa, wiadukt północny - kolej normalnotorowa.
Wyraźnie widać, że wiadukt północny jest znacznie bardziej oddalony od skrzyżowania z Karola Miarki niż obecnie a Jagiellońska biegnie "prawie" prosto.



Dzisiejszy układ dróg (i ostre kąty skrzyżowania) wynika z dobudowania kolejnego wiaduktu bliżej Karola Miarki. Można to zauważyć np. na street view tutaj . W pierwotnym układzie drogi krzyżowały się pod łagodnymi kątami tworząc w tym miejscu mały placyk.
Było tam znacznie więcej miejsca, co widać na poniższej pocztówce z końca XIX w.



Reasumując wyniki tego drobnego "śledztwa":
Linia kolejowa (i przejazd pod nią) i Hohenzollernstraße (ul. Jagiellońska) powstały w zbliżonych latach a brak ciągłości Jagiellońskiej w linii prostej pod wiaduktami jest najprawdopodobniej zupełnie przypadkowy. W kolejnych latach, dobudowując następny wiadukt (bliżej Karola Miarki) zamarkowano tutaj tunele aby ulica nie wychodziła na "pusta" ścianę.

Ghost napisał:

Wyraźnie widać, że wiadukt północny jest znacznie bardziej oddalony od skrzyżowania z Karola Miarki niż obecnie a Jagiellońska biegnie "prawie" prosto.

hm...
nie zabrałem okularów.

Tutaj: beuthen.eu/mapy/c1900.jpg
wrzuciłem nieco bardzie precyzyjny plan Bytomia. Niestety plan nie ma daty, ale pochodzi z tych czasów co pocztówka...

Ghost napisał:

... wyjaśnia on co widać na pocztówce.

majeranek napisał:

Jak już jesteśmy przy bytomskich sakraliach, to spieszę donieść, że widziałem kilka dni temu drewniany krzyż z postacią ukrzyżowanego Jezusa ze "starego kościoła miechowskiego", jak zazwyczaj nazywany jest kościół, który stał w Miechowicach w parku. Wisi sobie w pocysterskim opactwie w Rudach Raciborskich. Wg dyrektora ośrodka, ks. Jana Rośka (nb. kiedyś księdza u św. Jacka) krzyż został podarowany miechowickiej rodzinie w zamian za przekazanie ziemi pod nowy kościół i przez ten czas trzymany był w domu - przycięto go z góry i dołu bo nie mieścił się w pokoju.

(z pozdrowieniami dla współwycieczkowiczów)

Ghost, czyli uważasz, że wiadukt bliżej Miarki jest nowszy? Co sądzisz o tym murze za kierunkowskazem "Opera Śląska",
czy to ten sam, który widać w głębi na Twoim zdjęciu:


i jest to pozostałość?


Widzisz podmurówkę na powyższym linku? Jest tylko na wiadukcie bliższym Miarki a na dalszym nie ma. Taka sama podmurówka jest we wnękach i prawdopodobnie takie same były u dołu starego dworca:
a wygląd tych wnęk przypomina mi też jego architekturę, dlatego podejrzewam, że powstały razem z nim a co za tym idzie, cegły, z których zrobione jest murowanie nasypu są takie same jak cegły dworca.

Wrócę do foto Ghosta:


Widzicie, że wlot wiaduktu jest dzielony jakimś filarem? Dzisiaj tak nie jest. Może były dwa wloty (jak wnęki?) a może to było coś takiego jak w Gliwicach albo jak w Katowicach . Zresztą, odgadując bytomskie tematy kolejowe chyba warto przyglądać się rozwiązaniom z sąsiednich miast, bo widać, że są kopiowane.


Co do mapy Marka, wynika z nich, że przejazd był tam gdzie jest a we wnęki były ślepe, nie ma tam przejścia, ale z drugiej strony na tej mapie nie ma żadnego innego przejścia na Szombierki zaznaczonego, a więc co, gdy ktoś z Bytomia chciał iść na Szombierki, to musiał wracać się do wiaduktu i nie było żadnego innego sensownego przejścia? Może były, ale nie zostały na mapie Marka zaznaczone, a tym samym może we wspomnianych wnękach były przejścia, tylko ich nie zaznaczono?

Co do samego wiaduktu, to zwrócę uwagę, że kolej, która jedzie na Tarnowskie Góry mija Vitor i Radzionków, gdzie (poza jednym) są wiadukty łukowate z budulca (cegły, kamienie może beton), a więc nie nitowane metalowe. Może stary wiadukt w Bytomiu też taki był, tylko ze względu na rozwój przemysłu go przebudowano? OK, dość gdybania. Ghost najprawdopodobniej ma rację.

P.S. co do pytania o wiek Jagiellońskiej i kolei, to uważam, że Jagiellońska jest o wiele starsza. Mogła długo nie być uznawana za ulicę, ale ścieżka tam była pewnie od Średniowiecza.

P.S 2. Wiadukt zrobiono tak zboku, bo tam jest najniżej (plac Wolskiego, Jagiellońska, chyba trochę Miarki są pod górę). Dzięki temu kolej mogła być poprowadzona po równym a prześwity wiaduktów mogły być trochę wyższe.

P. S. 3, Czy są gdzieś podobne wnęki? Były, tylko je nie wiadomo czemu rozwalono:

Jak widać były jednak płytsze, ot na grubość cegły. Hmmm.

Ratnik napisał:

Ghost, czyli uważasz, że wiadukt bliżej Miarki jest nowszy?

Zdecydowanie tak. Wynika to nawet z mapy Marka Wojcika, która moim skromnym zdaniem pochodzi z końca XIX w., a więc przynajmniej 20 lat po dotarciu kolei do Bytomia. W miejscu linkowanym przeze mnie z google view na mapie Marka jest mur oporowy, ale na mapie z 1883 zaznaczono jeszcze zieleniec i drzewa. Oznacza to, że dopiero pod koniec XIXw. teren podniesiono do wysokości peronów a wcześniej skrzyżowanie Jagiellońskiej z Miarki było obszerniejsze. Wtedy były dwa torowiska, dzisiaj mamy ich 10.

Ratnik napisał:

P.S. co do pytania o wiek Jagiellońskiej i kolei, to uważam, że Jagiellońska jest o wiele starsza. Mogła długo nie być uznawana za ulicę, ale ścieżka tam była pewnie od Średniowiecza.

Niestety nic tego nie potwierdza. Ścieżka w miejscu Jagiellońskiej na planie z 1811r. sięga co najwyżej ledwo za Moniuszki. 500 lat wcześniej raczej nie mogła istnieć. Pamietaj, że Bytom miał mury oraz fosę więc powstanie jakiegokolwiek szlaku równoległego do Dworcowej byłoby niuzasadnione. Gdzie ta ścieżka miałaby prowadzić?
Główne średniowieczne szlaki z Rynku na południe wiodły Dworcową (na Małgorzatkę) i Chorzowską (do Łagiewnik). Potwierdza to najstarsza mapa Bytomia jaka dysponujemy. W miejscu Jagiellońskiej były łąki a później pola uprawne. Dojazd do poszczególnych pól był od zachodu Dworcową a od wschodu ścieżką (znacznie póżniej powstałą) Promenady Goy, którą również można było dotrzeć na Małgorzatkę lub na wysokości Rostka skręcić w stronę Łagiewnik. Do Łagiewnik prowadziła też droga będąca przedłużeniem Dworcowej i biegnaca od strony zachodniej Małgorzatki a nie tak jak dzisiaj od strony wschodniej. Oznacza to, że przedłużenie Jagiellońskiej w Łagiewnicką to zupełnie współczesny pomysł a oba szlaki w tym miejscu mają co najwyżej 150 lat

no... to jeszcze jeden plan Bytomia:

beuthen.eu/mapy/b1.jpg

(To się nazywa plan. Mapa to tylko wtedy gdy przy jej wykonaniu trzeba uwzględnić krzywiznę kuli ziemskiej, czyli mapować sferę na płaszczyznę. Bytom nie jest taki duży... No... może i jest, na stronie UM jest mapa Bytomia, ale oni tam „mapują budżet miasta” z uwzględnienie sprzedażny nie swojej elektrociepłowni – więc wszystko jest możliwe i to że krzywiznę ziemi też mapowali. Wiem, wiem, ja też wrzucam te plany do katalogu „mapy” - ale to tak dla zmylenia ).

Ten plan jest ciut (rok, dwa, może trzy) starszy od poprzedniego. Nie ma na nim nowego dworca kolejowego (tzn. tego z ostatnich lat XIX wieku, na wiki jest sugestia, że powstał on w 1900 r., ale nie wiem czy nie wybudowali go ciut wcześniej ?).

p.s.
Hohenzollernstrasse została wytyczona w szczerym polu 28 grudnia 1869 roku.

Nivellements-Plan der projectirte Strasse von No 2, 3 der Dengas Strasse, parallel der Gleiwitzer-Vorstadt, bis zum Anschluss an die Beuthner Bobreker -Chausse. (28 Decbr 1869)

Nie chodzi mi o szlak, tylko ścieżkę, taką zwykłą wydeptaną. Czy na tych mapach jest np. ścieżka "Moniuszki <--> Wyczółkowskiego" ?Bo z tego, co pamiętam stare mapy, nie było na nich takiej ścieżki, a przecież z planu miasta widać, że te ulice są w jednym ciągu, rozdzielone dawnym terenem kolejowym.

Co do Dworca, to tak jak pisze Marek, ten stary "trójkątny" był drugim dworcem w w tym miejscu, szkoda, że nie ma zdjęć frontu pierwszego.
Mnie się wnęki stylem kojarzą z tym właśnie "drugim" dworcem, więc chyba rzeczywiście ich budowa to późniejsza sprawa.

Ratnik napisał:

..., szkoda, że nie ma zdjęć frontu pierwszego.

trochę go tam widać:



wydaje się, że był symetryczny i wyglądał tak samo od strony miasta, jak i od Zamłynia:

A jak z układem torowym? Ile pierwotnie było peronow? Czy fakt istnienia 1go dworca ma wpływ na dzisiejszy układ stacji?

Wysłane z mojego GT-I9100 przy użyciu Tapatalka

teddy napisał:

A jak z układem torowym?

Szkoda,że nie zachował się żaden z tych dworców.Trzeba przyznać,że były na prawdę ładne.

Faktycznie, dworzec nr 1 stał, gdzie dziś jest peron 4. Z bliskości widocznej w tle kamienicy narożnej ul. Dworcowej albo ul. Powst. Wa-wskich oraz z dużej liczby torów wynikało mi, że dworzec nr 1 stał w miejscu dzisiejszego, a budynek w tle na zdjęciu dworca nr 2 był osobnym budynkiem, ale to złuda.

Dużo torów było! Szeroki nasyp, szerszy niż dziś?


Kolej powielała architekturę. Skąd możemy dziś czerpać przykłady dworców podobnych do bytomskich?

Na początek Opole . Budynek dworca w Opolu (budynek czerwony po lewej) przypomina mi bytomski dworzec nr 2. Szczególnie jego tył przypomina front bytomskiego. Do bytomskiego dworca nr 1 podobny jest trochę budynek opolskiej poczty (budynek biały po prawej), ale może są lepsze przykłady.